Σημαντικοί παράγοντες που πρέπει να γνωρίζετε
Η αποκατάσταση της ναρκισσιστικής κακοποίησης μπορεί να είναι το πιο δύσκολο πράγμα που έχετε κάνει ποτέ. Μπορεί να φαίνεται ότι δεν υπάρχει διέξοδος από τη δυστυχία και την αγωνία που βιώνετε. Απλώς όταν νομίζεις ότι παίρνεις τον έλεγχο των πραγμάτων, κάτι συμβαίνει και βρίσκεσαι πίσω σε σύγχυση, χάος και σύγκρουση. Μπορεί να αισθάνεστε ότι δεν υπάρχει τρόπος να βγάλετε νόημα για αυτό που συνέβη ή για αυτό που εξακολουθεί να συμβαίνει, παρόλο που μπορεί να έχετε ήδη εγκαταλείψει την καταχρηστική σχέση.
Ας ρίξουμε λοιπόν μια ματιά στη δυναμική σε μια ναρκισσιστική σχέση και τι συμβαίνει μετά. Αυτή η καταχρηστική σχέση θα μπορούσε να είναι μια σχέση ένα προς ένα ή μια ομαδική κατάσταση, όπως σε ένα εργασιακό περιβάλλον ή μια καταστροφική λατρεία.
Λόγω της φύσης της ψυχολογικής κακοποίησης, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που πρέπει να λάβετε υπόψη. Ακολουθεί μια λίστα με μερικά από τα πιο σημαντικά και θα εξετάσουμε το καθένα με τη σειρά του.
-Τα συναισθήματά σας ήταν πολύ ελεγχόμενα από τον ναρκισσιστή.
-Η σκέψη και η λήψη των αποφάσεών σας επηρεάστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τον ναρκισσιστή.
-Ο νάρκισσος δεν πρόκειται να αλλάξει.
-Το θύμα ενός ναρκισσιστή είναι προγραμματισμένο να εξαρτάται από τον ναρκισσιστή.
-Η ψυχολογική κακοποίηση επηρεάζει τους ανθρώπους σε πολλά επίπεδα και τους επηρεάζει πολύ βαθιά.
-Σου έγιναν πολλά πράγματα που σε επηρέασαν με τρόπους που είναι έξω από τη συνειδητοποίησή σου.
-Δεν φταίς εσύ.
(Μην κολλάτε στη λέξη θύμα. Στους ανθρώπους δεν αρέσει να θεωρούν τους εαυτούς τους θύματα, αλλά στην πραγματικότητα είναι μια καλή λέξη για να περιγράψετε κάποιον που είχε σχέση με έναν ναρκισσιστή. Και ακριβώς επειδή κάποιος ήταν θύμα δεν σημαίνει ότι κάποιος θα γίνει θύμα για πάντα. Οι άνθρωποι μπορούν και περνούν από μια διαδικασία αποκατάστασης της ναρκισσιστικής κακοποίησης και δεν αισθάνονται ή συμπεριφέρονται πλέον σαν θύματα.)
Έλεγχος των συναισθημάτων σας
Ένας νάρκισσος συνήθως θα ελέγχει τα συναισθήματά σας από την αρχή. Όλες οι κολακείες και τα κομπλιμέντα και το να σας κάνουν να νιώθετε καλά στην αρχή της σχέσης (που ονομάζεται βομβαρδισμός αγάπης) ήταν μέρος του συναισθηματικού ελέγχου που ασκούσε ο νάρκισσος. Το να είσαι ερωτευμένος/η με κάποιον, ειδικά όταν συμβαίνει γρήγορα, σημαίνει ότι το θύμα δεν σκέφτεται πολύ καθαρά ή λογικά. Η έξαρση ή η ευφορία θολώνει την κρίση κάποιου. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι αγνοούν τους φίλους και την οικογένειά τους όταν προειδοποιούνται αρχικά για τον ναρκισσιστή. Νιώθουν τόσο καλά που κυριολεκτικά δεν έχουν αίσθηση προβλημάτων ή κινδύνου.
Αργότερα, ο νάρκισσος μαθαίνει όλα τα αδύνατα σημεία σας (μερικά από τα οποία δημιουργεί ο ίδιος!) και στη συνέχεια τα χρησιμοποιεί για να σας κάνει να νιώσετε άσχημα, ντροπή, ενοχές, φόβο, ότι είστε ανάξιοι, μη αγαπητοί και ένα σωρό άλλα συναισθήματα. Ενώ οι ίδιοι έχουν ελάχιστα ή καθόλου συναισθήματα, είναι ενδιαφέρον πόσο καλοί είναι στο χειρισμό και τον έλεγχο των συναισθημάτων των γύρω τους. Και τους ελέγχουν. Οι άνθρωποι συνήθως μιλούν για ένα συναισθηματικό τρενάκι κατά τη διάρκεια της σχέσης και μπορεί να είναι ακόμη χειρότερο μετά από έναν χωρισμό.
Αυτά τα συνεχή σκαμπανεβάσματα στη σχέση, σας κρατούν εκτός ισορροπίας και σας δυσκολεύουν πολύ να σκεφτείτε ευθέως. Σημαίνει επίσης ότι είστε τόσο απασχολημένοι που δεν έχετε καν χρόνο να σταματήσετε και να σκεφτείτε και να αναλογιστείτε την ίδια τη σχέση και το τι πραγματικά συμβαίνει.
Η συναισθηματική χειραγώγηση συνήθως οδηγεί σε φοβίες, οι οποίες είναι φόβοι δυσανάλογοι με την πραγματικότητα. Τα θύματα έχουν φοβίες σχετικά με την έξοδο από την καταχρηστική σχέση, πιστεύοντας ότι μπορεί να μην μπορούν να τα βγάλουν πέρα χωρίς τον ναρκισσιστή, ότι μπορεί να μην βρουν ποτέ κανέναν άλλον να τα αγαπήσουν ή ότι μπορεί ακόμη και να πεθάνουν χωρίς τον ναρκισσιστή. Υπάρχουν συχνά ακραίοι φόβοι για το τι μπορεί να τους συμβεί εάν διασταυρωθούν ή προδώσουν τον ναρκισσιστή ή πάνε εναντίον του ναρκισσιστή με οποιονδήποτε τρόπο. Πολλοί ναρκισιστές δάσκαλοι μιλούν για συντέλεια του κόσμου, για καταστροφές που θα συμβούν και θα πλήξουν όποιον βρίσκεται εkτός της σέχτας και της διδασκαλίας της.
Ο κόσμος στον οποίο ζει το θύμα γίνεται όλο και πιο στενός όσο περνά ο καιρός, με το θύμα να ζει συνήθως σε ένα είδος αιώνιου παρόντος, πάντα σε εγρήγορση για να μην αναστατώνει τον ναρκισσιστή, προκειμένου να αποφύγει αυτή την εκρηκτική και απρόβλεπτη ιδιοσυγκρασία.
Καθώς προσπαθείτε να αναρρώσετε από τη ναρκισσιστική κακοποίηση, προσέξτε όποιον σας προσφέρει βοήθεια διδάσκοντάς σας να ελέγχετε τα συναισθήματά σας. Είχατε πάρα πολύ έλεγχο των συναισθημάτων σας ήδη μέσα στη σχέση και είναι πολύ πιο σημαντικό να μπορείτε να τα εκφράσετε και να μάθετε πώς ελέγχονταν παρά να «μη νιώθετε άσχημα». Το θέμα είναι ότι καθώς περνάτε από μια ανάρρωση ναρκισσιστικής κατάχρησης, θα έχετε κακές κηλίδες για λίγο.
Έλεγχος σκέψης και έλεγχος συμπεριφοράς
Ελέγχοντας τα συναισθήματά σας, αυτό δίνει στον ναρκισσιστή έναν πολύ ισχυρό τρόπο να ελέγχει τη σκέψη σας, τη λήψη αποφάσεων και τη συμπεριφορά σας.
Στην αρχή της σχέσης, ο ναρκισσιστής σε κάνει να νιώθεις πολύ καλά. Όταν σκέφτεσαι τον ναρκισσιστή, τα πάντα φωτίζουν μέσα σου. Αυτή η πρώτη εντύπωση είναι πολύ σημαντική γιατί είναι συχνά δύσκολο για εμάς να αλλάξουμε αυτές τις πρώτες εντυπώσεις.
Αργότερα, όμως, όταν εμφανίζεται η κακή συμπεριφορά, αρχικά συγχωρείται και ξεχνιέται γιατί το θύμα έχει την ιδέα ότι ο νάρκισσος είναι εξαιρετικός άνθρωπος. Ο νάρκισσος συνήθως ξεκινά την καταχρηστική συμπεριφορά αφού το θύμα έχει “δεθεί” με κάποιο τρόπο. Θα μπορούσε να είναι συμβίωση, επιχειρηματική συνεργασία, γάμος, σχέση δασκάλου μαθήτριας ή μαθητού κλπ.
Καθώς το θύμα έρχεται όλο και περισσότερο κάτω απ’ την επιρροή του ναρκισσιστή, η ψυχική κακοποίηση γίνεται πιο συχνή και καταστροφική. Τώρα, αντί να κινηθεί προς την ευχαρίστηση, το θύμα αρχίζει να απομακρύνεται από τον πόνο. Ο ναρκισσιστής προκαλεί τέτοια αναστάτωση που η ζωή του θύματος αρχίζει να περιστρέφεται γύρω από το να μην αναστατώσει τον ναρκισσιστή. Οι αποφάσεις που παίρνει το θύμα και οι συμπεριφορές οργανώνονται γύρω από το να διασφαλίζεται ότι ο ναρκισσιστής είναι άνετος και έχει αυτό που θέλει.
Συχνά υπάρχει ένα σύστημα ανταμοιβής και τιμωρίας. Κάντε κάτι που ο νάρκισσος δεν θέλει και υπάρχει μια τιμωρία (της οποίας υπάρχει ένα τεράστιο εύρος) και κάντε ή πείτε ό,τι θέλει ο νάρκισσος και υπάρχει μια ανταμοιβή (οι ανταμοιβές είναι συνήθως λίγες και έχουν μεγάλη απόσταση μεταξύ τους). Μια ανταμοιβή μπορεί απλά να είναι ότι ο νάρκισσος δεν ξεκινά μια διαμάχη!
Το θύμα μπορεί να θεωρήσει ότι έχει την κατάσταση υπό έλεγχο με την έννοια ότι ξέρει πώς να αξιολογεί τη διάθεση του ναρκισσιστή και με βάση αυτό αποφασίζει τι μπορεί να πει ή να κάνει ή τι δεν πρέπει να ποι ή να κάνει, για να μην στεναχωρηθεί ο νάρκισσος. Αλλά αυτό είναι ένα «κόλπο» ψυχολογικής κακοποίησης. Ο ναρκισσιστής έχει «εκπαιδεύσει» το θύμα πώς να παίρνει τέτοιες αποφάσεις με την ίδια την πράξη του συστήματος ανταμοιβής και τιμωρίας.
Πράγματα που λένε οι χειριστικοί άνθρωποι και εξηγούνται τα αποτελέσματά τους
Το γεγονός ότι το θύμα πιστεύει ότι παίρνει τις δικές του αποφάσεις έχει πολύ σημαντικές προεκτάσεις. Για παράδειγμα, κρύβει από το θύμα το γεγονός ότι ο ναρκισσιστής επηρεάζει σχεδόν όλες τις αποφάσεις του θύματος. Σημαίνει επίσης ότι το θύμα παρακινείται να συνεχίσει τη σχέση επειδή, νομίζοντας ότι παίρνει τις δικές του αποφάσεις του δίνει μια αίσθηση ελέγχου. Δυστυχώς , παγιδεύει επίσης το θύμα στη σκέψη ότι είναι υπεύθυνο για διάφορα πράγματα, για τα οποία ο ναρκισσιστής το κατηγορεί. Αυτή η πεποίθηση του θύματος ότι ευθύνεται για οτιδήποτε είναι κακό ή λάθος στη σχέση, είναι ιδιαίτερα δύσκολο να χαλαρώσει αργότερα κατά τη διάρκεια της αποκατάστασης της ναρκισσιστικής κακοποίησης.
Δεν πρόκειται να αλλάξουν
Τα θύματα των ναρκισσιστών συνήθως πιστεύουν ότι ο ναρκισσιστής τους αγαπά και τους νοιάζεται και ότι κατά βάθος φροντίζει για τα συμφέροντά τους. Τουλάχιστον μέχρι να μάθουν ότι ο νάρκισσος είναι άκαρδος και ακόμη και τότε χρειάζεται λίγος χρόνος για να καταλάβουν ότι κάποιοι άνθρωποι δεν έχουν συναισθήματα. Μέχρι να γίνει πλήρως αποδεκτό αυτό, υπάρχει πάντα ελπίδα ότι ο νάρκισσος μπορεί να αλλάξει και το θύμα συνεχίζει να επιθυμεί μια δίκαιη σχέση ή όπου του φέρονται όμορφα.
Οι αναμνήσεις από τις όμορφες στιγμές στην αρχή της σχέσης ενισχύουν αυτές τις επιθυμίες. Μερικές φορές το θύμα πιστεύει ότι μπορεί να κάνει λάθος για τον ναρκισσιστή και ότι του αξίζει (του θύματος) η κακή συμπεριφορά για αυτό που είναι και αυτό οδηγεί το θύμα να πιστεύει ότι αν μπορούσε να αλλάξει, τότε θα άλλαζε και ο ναρκισσιστής και όλα θα ήταν καλύτερα. Σε αυτά προστίθενται οι υποσχέσεις του ναρκισσιστή ότι θα αλλάξει και αυτό παίζει επίσης με τα συναισθήματα του θύματος και δίνει ελπίδα.
Όλα αυτά τα πράγματα είναι μέρος της ψυχολογικής κακοποίησης και του ελέγχου του μυαλού. Ο νάρκισσος δεν πρόκειται να αλλάξει.
Αν νόμιζες ότι είσαι ανώτερος από όλους γύρω σου και ότι σου αξίζει το καλύτερο από όλα και όλα τα προβλήματά σου οφείλονται στους ανόητους και τους ανίκανους γύρω σου, θα ένιωθες την ανάγκη να αλλάξεις; Φυσικά και όχι. Αυτός είναι ο λόγος που οι ναρκισσιστές σπάνια πηγαίνουν για θεραπεία του ναρκισσισμού τους.
Επειδή δεν αλλάζουν, όσο περισσότερο χρόνο είσαι μαζί τους τόσο περισσότερες πιθανότητες έχουν να σε χειραγωγήσουν. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο όλοι οι ειδικοί προτείνουν καμία επαφή. Όσο πιο γρήγορα ξεφύγετε από αυτούς τόσο πιο εύκολη και γρήγορη θα είναι η ανάρρωση της ναρκισσιστικής κακοποίησης. Η διατήρηση της επαφής μαζί τους, είτε αυτοπροσώπως είτε μέσω email ή μηνυμάτων, σημαίνει ότι συνεχίζουν να παίζουν παιχνίδια μυαλού μαζί σας και χάνετε. Είναι πραγματικά τόσο απλό.
Όμως… η απομάκρυνσή τους δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Έχουν επενδύσει πολύ χρόνο και ενέργεια για να σας διαμορφώσουν ώστε να είστε όπως θέλουν να είστε, έτσι συνήθως δεν θα σας εγκαταλείψουν χωρίς μάχη. Με τον ίδιο τρόπο που στην επιχείρηση λένε ότι είναι πιο εύκολο να κρατήσεις έναν πελάτη παρά να αποκτήσεις πελάτη, για τον ναρκισσιστή είναι πιο εύκολο να κρατήσει ένα θύμα παρά να καταβάλει όλη την προσπάθεια για να δημιουργήσει ένα νέο.
Μπορείς να περιμένεις κάθε είδους τακτικές από αυτούς, να σου ζητήσουν συγγνώμη, να σου πουν ότι έκαναν λάθος, να σου πουν ότι έκανες λάθος, να λένε ότι δεν θα βρείτε ποτέ κανέναν να σας αγαπήσει όπως αυτοί (δόξα τω Θεώ!), να σας απειλήσουν πως θα καταστραφείτε μακριά τους, πως θα χάσετε την ευκαιρία να απελευθερωθείτε απ’ την ψευδαίσθηση, πως για χίλια χρόνια θα κλείσουν όλες πόρτες του σύμπαντος για εσάς να σας απαειλήσουν με αυτοκτονία, να σας υποσχεθούν τον ήλιο, το φεγγάρι και τα αστέρια, και ένα σωρό άλλες τεχνικές συναισθηματικής χειραγώγησης.
Αλλά υπάρχει κάτι άλλο που είναι πολύ ισχυρό που σε τραβάει πίσω σε αυτούς.
Ανάκτηση ναρκισσιστικής κατάχρησης – η εξάρτηση
Μια σημαντική πτυχή της ψυχολογικής κακοποίησης και του ελέγχου του νου είναι η εξάρτηση. Υπάρχουν πράγματα που κάνει και λέει ένας ναρκισσιστής που προκαλεί εξάρτηση στα θύματά του.
Αυτό είναι ανεξάρτητο από την προσωπικότητα του θύματος πριν από τη σχέση. ΔΕΝ σημαίνει ότι ένα θύμα έχει εξαρτημένη προσωπικότητα, είναι συνεξαρτώμενο ή έχει προβλήματα εθισμού. Οι περισσότεροι ειδικοί στον τομέα του ελέγχου του μυαλού συμφωνούν ότι οποιοσδήποτε είναι επιρρεπής στο να πιαστεί από έναν ναρκισσιστή. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος τύπος προσωπικότητας που να είναι ευάλωτος στο να αιχμαλωτιστεί από έναν ναρκισσιστή ή ψυχοπαθή. Όλοι είναι ευάλωτοι. Ακόμη και ψυχολόγοι που εργάζονται με ναρκισσιστές και ψυχοπαθείς μπορεί να πάνε σε συνέντευξη με έναν από αυτούς, γνωρίζοντας ότι είναι ναρκισσιστής, και παρόλα αυτά να ξεγελαστούν!
Πώς ακριβώς δημιουργούν την εξάρτηση; Ένας τρόπος είναι η εναλλαγή της κριτικής με τα κομπλιμέντα. Το θύμα προφανώς νιώθει καλά με το κομπλιμέντο και άσχημα με την κριτική. Αυτό δημιουργεί στο θύμα μια επιθυμία για έγκριση από τον χειριστή. Όταν επικρίνονται από τον χειραγωγό, τον οποίο εκτιμούν, νιώθουν ότι έχουν απογοητεύσει τον χειραγωγό και συχνά τους παρακινεί να εργαστούν σκληρότερα για τον χειραγωγό, ώστε να λάβουν ένα κομπλιμέντο αργότερα αντί για μια κριτική. Τελικά η ευημερία τους εξαρτάται από τη διάθεση του χειριστή και από το αν ο χειριστής τους λέει καλά ή κακά πράγματα. Σε ακραίες περιπτώσεις, το θύμα εξαρτάται ακόμη και από τον ναρκισσιστή για να ξέρει ποιος είναι επίσης.
Οι ναρκισσιστές διαβρώνουν επίσης την αυτοεκτίμηση των θυμάτων και τα κάνουν να αμφιβάλλουν για τον εαυτό τους. Όταν ένα θύμα χλευάζεται, όταν ο ναρκισσιστής υποτιμά τις δικές του ιδέες και απόψεις και το κάνει να νιώθει άσχημα και ανόητο επειδή σκέφτεται διαφορετικά από τον ναρκισσιστή, τελικά το θύμα μαθαίνει να αμφιβάλλει για τον εαυτό του. Και αν αμφιβάλλουν για τον εαυτό τους, σε ποιον απευθύνονται για να ξέρουν τι να σκεφτούν και να κάνουν; Στον ναρκισσιστή, φυσικά. Κάνοντας αυτό πιστεύουν ότι θα τους βοηθήσει να μην μπουν σε μπελάδες. Εάν ο νάρκισσος τους πει τι να κάνουν, δεν θα πρέπει να υπάρχει πρόβλημα. Φυσικά, ποτέ δεν λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο γιατί η απρόβλεπτη φύση του ναρκισσιστή σημαίνει ότι πάντα υπάρχει πρόβλημα. Τελικά, τίποτα δεν είναι ποτέ αρκετό για τον νάρκισσο!
Αυτή η εξάρτηση οδηγεί το θύμα πίσω στον ναρκισσιστή όλη την ώρα. Ο προγραμματισμός του ναρκισσιστή είναι σαν ένα κύριο πρόγραμμα που χρησιμοποιεί το θύμα για να σκεφτεί και να πάρει αποφάσεις . Εάν το θύμα έχει ερωτήσεις ή αμφιβολίες, αναρωτιέται, «τι θα έλεγε ή θα έκανε ο χειριστής ή τι θα ήθελε να πω ή να κάνω;». Και έτσι οργανώνει τη ζωή του το θύμα. Στην πραγματικότητα, θα μπορούσατε να πείτε ότι ο ναρκισσιστής γίνεται ο σκοπός της ζωής τους.
Τώρα γίνεται πιο προφανές πόσο διάχυτη είναι η επιρροή του ναρκισσιστή.
Ανάκτηση ναρκισσιστικής κατάχρησης – η προσωπικότητα
Ο ναρκισσιστής επηρεάζει το θύμα του σε πολλά επίπεδα. Αυτός (ή αυτή) επηρεάζει το περιβάλλον του θύματος. Επηρεάζει τη συμπεριφορά του. Επηρεάζει τις δυνατότητές του. Επηρεάζει επίσης τις πεποιθήσεις του θύματος (και ορισμένες από τις πεποιθήσεις του θύματος που εγκαταστάθηκαν από τον ναρκισσιστή μπορεί να είναι ακόμη πιο ισχυρές από τις κανονικές, υγιείς πεποιθήσεις). Και τελικά, ο ναρκισσιστής αλλάζει την προσωπικότητα του θύματος.
Η προσωπικότητα είναι ο ουσιαστικός χαρακτήρας ενός ατόμου, που αποτελείται από τα πρότυπα των σκέψεων, των συναισθημάτων και των ενεργειών μαζί με τους ψυχολογικούς μηχανισμούς πίσω από αυτά τα πράγματα. Γνωρίζοντας την προσωπικότητα του ατόμου, νιώθουμε ότι γνωρίζουμε πώς θα ενεργήσει ένα άτομο σε ορισμένες καταστάσεις, γεγονός που μας επιτρέπει να εμπιστευόμαστε αυτό το άτομο.
Τώρα αυτό που κάνει ο νάρκισσος είναι ουσιαστικά να «ξεπαγώσει» την προσωπικότητα, γίνονται αλλαγές και αυτή η νέα αλλά ψεύτικη προσωπικότητα παγώνει στη θέση της παλιάς. Όταν οι φίλοι και η οικογένεια λένε στο θύμα ότι έχει αλλάξει στη σχέση με έναν ναρκισσιστή, αναφέρονται στο τελικό αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας. Οι ξένοι μπορεί να πουν ότι δεν αναγνωρίζουν πια το άτομο, αυτό το άτομο μπορεί να ήταν εξωστρεφές, γεμάτο αυτοπεποίθηση, χαρούμενο, δυνατό, κοινωνικό, ξέγνοιαστο και γεμάτο ζωή. Από τότε που ξεκίνησε η σχέση, το άτομο έχει γίνει, αποτραβηγμένο, ανήσυχο, λυπημένο, μυστικοπαθές, χωρίς χιούμορ, απομονωμένο, φοβισμένο, εξαρτημένο από τον σύντροφο, έχει χάσει τη λάμψη του και φαίνεται σχεδόν καταθλιπτικό. Οι ξένοι συχνά σχολιάζουν ότι δύσκολα αναγνωρίζουν πλέον τον φίλο τους.
Πώς το κάνει αυτό ο νάρκισσος; Λοιπόν, όλη η κριτική, η ταπείνωση, η υποτίμηση, οι φωνές, τα ονόματα και τα υποτιμητικά πράγματα έχουν ως αποτέλεσμα να κάνουν το άτομο να αισθάνεται άσχημα για τον εαυτό του. Το θύμα καταλήγει να πιστεύει ότι αυτό που είναι, είναι η αιτία των προβλημάτων που έχει. Αυτό ακριβώς κάνουν οι σέχτες και καταστροφικές λατρείες στα μέλη. Ενισχύουν τα προβλήματα που έχουν τα μέλη και στη συνέχεια τα συνδέουν με τον τρόπο ύπαρξης του ατόμου στον κόσμο. Αυτό παρακινεί το άτομο να αλλάξει τον εαυτό του με κάποιο τρόπο. Και τι τρόπος είναι αυτός; Με όποιον τρόπο και να προτείνει ο ναρκισσιστής, φυσικά. Ο νάρκισσος έχει όλες τις απαντήσεις, ξέρει τι είναι καλύτερο, οι απόψεις και οι ιδέες του είναι τέλειες και αν όλοι σκεφτόντουσαν όπως αυτός, όλοι θα μπορούσαν να έχουν μια ζωή τόσο ιδανική όσο η δική του.
Έτσι το θύμα αναγκάζεται να ακολουθήσει ένα μονοπάτι όπου πρέπει να πιστέψει αυτό που θέλει ο ναρκισσιστής, να σκεφτεί όπως θέλει ο ναρκισσιστής και να ενεργήσει όπως θέλει ο ναρκισσιστής. Με αυτόν τον τρόπο ο ναρκισσιστής διαμορφώνει την προσωπικότητα του ατόμου όπως τη θέλει, δηλαδή, υποχωρητικός, εκτελεί την εντολή του ναρκισσιστή, πιστεύει κάθε λέξη που λέει ο ναρκισσιστής, δίνει προτεραιότητα στα θέλω και τις ανάγκες του και δίνει όλο τον χρόνο και την προσοχή του στον ναρκισσιστή. Με αυτόν τον τρόπο, το θύμα καταλήγει να εξαρτάται από τον ναρκισσιστή, το θύμα ελέγχεται απ’ τον ναρκισσιστή, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, για να ξέρει τι να κάνει, να σκεφτεί και να αισθανθεί. (Με έναν άρρωστο και στρεβλό τρόπο, ο ναρκισσιστής στη συνέχεια επικρίνει το θύμα ότι δεν έχει τις δικές του απόψεις, ότι δεν μπορεί να πάρει αποφάσεις και δεν έχει καμία πρωτοβουλία.)
Αυτή η επιβεβλημένη προσωπικότητα ονομάζεται ψευδοπροσωπικότητα και κυριαρχεί και ελέγχει την πραγματική προσωπικότητα, η οποία δεν καταστρέφεται ποτέ ολοκληρωτικά. Αυτή η περιγραφή είναι στην πραγματικότητα ένας πολύ χρήσιμος τρόπος για να σκεφτείς τι συμβαίνει σε μια ναρκισσιστική σχέση. Αυτό δεν είναι το ίδιο με διχασμένη προσωπικότητα ή πολλαπλές προσωπικότητες. Η ψευδοπροσωπικότητα επιβάλλεται από τον ναρκισσιστή και είναι κάτι που μαθαίνεται.
Αυτές οι δύο προσωπικότητες βοηθούν στην εξήγηση πολλών πραγμάτων. Ένα παράδειγμα είναι η εσωτερική σύγκρουση που υπάρχει στο θύμα. Ένα μέρος τους μπορεί να μισεί τον ναρκισσιστή για τον τρόπο που τους φέρονται, αλλά ένα άλλο μέρος τους αγαπά και θέλει τα πράγματα να βελτιωθούν. Το ένα μέρος θέλει να το σκάσει, αλλά το άλλο δεν μπορεί να φανταστεί ότι δεν είναι στη σχέση. Αυτή η εσωτερική μάχη μεταξύ αυτού που θέλει η πραγματική προσωπικότητα και αυτού που έχει προγραμματιστεί να κάνει η ψευδοπροσωπικότητα μπορεί να προκαλέσει σημαντικό πόνο στο θύμα. Αυτό μπορεί να παρατείνει τη σχέση επειδή το θύμα, ανίκανο να κατανοήσει την κατάσταση, πιστεύει ότι ο ίδιος είναι στην πραγματικότητα η ρίζα του προβλήματος και ότι ο νάρκισσος έχει στην πραγματικότητα δίκιο γι ‘αυτόν. Αυτό είναι ακόμη πιο καταστροφικό για το θύμα γιατί ενισχύει όλες τις παραμορφωμένες ιδέες του ναρκισσιστή.
Οποιαδήποτε θεραπεία ναρκισσιστικής κατάχρησης, σημαίνει προφανώς την ανατροπή όλου του προγραμματισμού της ψευδοπροσωπικότητας, έτσι ώστε η πραγματική προσωπικότητα του ατόμου να επιτραπεί να επανεμφανιστεί, ας πούμε έτσι, ώστε να γίνει η κινητήρια δύναμη και να πάρει τον έλεγχο για άλλη μια φορά.
Ανάκτηση ναρκισσιστικής κατάχρησης – μαθαίνοντας τις λεπτές αποχρώσεις
Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν πώς λειτουργούν οι διαδικασίες επιρροής. Σίγουρα γνωρίζουν κάποιες βασικές ιδέες, όπως ότι όταν μια επιχείρηση λέει ότι έχουν απομείνει μόνο λίγα αντικείμενα, χρησιμοποιούν την αρχή της σπανιότητας για να προσπαθήσουν να κάνουν το προϊόν πιο ελκυστικό. Ή όταν η διαφήμιση ανακοινώνει ότι 8 στις 10 γάτες προτιμούν αυτό το είδος τροφής, οι πληροφορίες σχετικά με το πώς επιλέχθηκαν πραγματικά αυτές οι 10 γάτες κρατούνται μυστικές.
Αλλά δεν καταλαβαίνουν ότι όταν κάποιος τους κολακεύει, ακόμα κι αν γνωρίζουν ότι η κολακεία είναι υπερβολή ή απλά δεν είναι αλήθεια, εξακολουθεί να έχει βαθιά επίδραση πάνω τους. Μπορεί να μην καταλαβαίνουν ότι όταν ένας ναρκισσιστής ζητά μια χάρη (στην αρχή της σχέσης) δεν ενδιαφέρεται για αυτό που ζητά, αυτό που ελέγχει είναι η απάντηση του θύματος.
Ούτε ξέρουν ότι όταν ο νάρκισσος κάνει μια χάρη, πάλι δεν το κάνει γιατί τον πήρε ο καημός για το θύμα, απλά ελέγχει πώς ανταποκρίνεται το θύμα. Και στη συνέχεια, υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους ο ναρκισσιστής «εξαργυρώνει» αυτή την εύνοια, κανένας από τους οποίους δεν είναι προς όφελος του θύματος, φυσικά!
Τα θύματα των ναρκισσιστών δεν γνωρίζουν το πλήθος των πραγμάτων που τους κάνει ο ναρκισσιστής πίσω από την πλάτη τους. Αν και δεν χρειάζεται καν να βρίσκεται πίσω από την πλάτη του θύματος. Οι ναρκισσιστές χαίρονται να κάνουν πράγματα μπροστά στο πρόσωπό των θυμάτων τους γιατί ξέρουν ότι δεν χρειάζεται να κρύψουν αυτό που κάνουν. Ο λόγος είναι πολύ απλός, το θύμα δεν ξέρει τι να προσέξει για να προστατευτεί.
Η εκμάθηση για τις λεπτές λεπτομέρειες αυτών των πραγμάτων κατά την αποκατάσταση της ναρκισσιστικής κακοποίησης είναι ζωτικής σημασίας, εάν ένα θύμα δεν θέλει να πιαστεί ξανά από τον επόμενο ναρκισσιστή ή τη σέχτα που θα συναντήσει.
Όλα αυτά τα κρυμμένα μυστικά
Ας υποθέσουμε ότι παίζετε χαρτιά με κάποιον και από τα 52 φύλλα της τράπουλας έχετε 5, έχει 42 και υπάρχουν 5 κλειστά φύλλα στο τραπέζι. Τα φύλλα σας είναι ανοιχτά στο τραπέζι μπροστά σας και ορατά στον άλλο παίκτη. Ο άλλος κρατάει τα 42 φύλλα του στα χέρια του και κοντά στο στήθος του για να μην τα βλέπετε. Δεν ξέρετε ποιος είναι ο στόχος του παιχνιδιού, επομένως δεν ξέρετε τι πρέπει να κάνετε για να κερδίσετε. Ούτε ξέρετε ποιοι είναι οι κανόνες και το άλλο άτομο μπορεί να αλλάξει τους κανόνες ανά πάσα στιγμή.
Κάπως έτσι είναι να είσαι μαθητής ή σύντροφος ενός ναρκισσιστικού ατόμου.
Θα κερδίσετε; Οι πιθανότητες είναι συντριπτικά εναντίον σας.
Αν χάσετε, φταίτε που χάσατε; Με τίποτα.
Εάν δεν έχετε πληροφορίες για το σύστημα, εάν σας κρύβονται εσκεμμένα σημαντικά πράγματα, τότε δεν μπορείτε, εξ ορισμού, να λαμβάνετε τεκμηριωμένες αποφάσεις. Εάν ένας ασθενής δεν ενημερωθεί ότι ένας σημαντικός, αναγνωρισμένος κίνδυνος της επέμβασης του είναι η τύφλωση, για παράδειγμα, τότε όταν υπογράφει το έντυπο συγκατάθεσης δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει δώσει ενημερωμένη συγκατάθεση. Εάν δεν πουν σε έναν επενδυτή ότι η εταιρεία χάνει χρήματα αλλά οδηγηθεί να πιστέψει ότι η εταιρεία πάει καλά, αν επενδύσει τότε έχει εξαπατηθεί.
Με τον ίδιο τρόπο, εγκλωβίστηκατε στη σχέση με τον ναρκισσιστή. Οδηγηθήκατε στο να πιστέψετε ότι ο ναρκισσιστής ήταν έξυπνος, στοργικός, στρυφερός, προσεκτικός και γενικά καλός άνθρωπος. Εξαπατηθήκατε. Σημαντικές λεπτομέρειες κρατήθηκαν εσκεμμένα από εσάς, μέχρι να αρχίσετε τη σχέση. Άλλο πράγμα σου πούλησαν, κάτι εντελώς διαφορετικό σου έδωσαν (φύκια για μεταξωτές κορδέλες). Εσείς, νομίζατε πως αποκτούσατε μια υγιή, αγαπημένη σχέση, με έναν υπέροχο δάσκαλο ή έναν τρυφερό σύντροφο, όμως σας δόθηκε μια ψευδοπροσωπικότητα και ο χρόνος, η ενέργεια, τα χρήματα, η ιδιωτικότητα, η οικογένεια, η δημιουργικότητα και η υγεία σας αφαιρέθηκαν από εσάς.
Ανάκτηση ναρκισσιστικής κατάχρησης – Δεν φταις εσύ
Δεν είστε υπεύθυνοι για πράγματα που δεν ξέρατε ότι συνέβαιναν. Δεν μπορείτε να κατηγορηθείτε για αυτά τα πράγματα και είναι σημαντικό να μην κατηγορήσετε τον εαυτό σας.
Το σημαντικό πράγμα που πρέπει να θυμάστε εδώ είναι ότι η ψευδοπροσωπικότητα είναι προγραμματισμένη να δέχεται την ευθύνη για οτιδήποτε κακό ή για οτιδήποτε πάει στραβά. Ο ναρκισσιστής κάνει τον εαυτό του να είναι άψογος και κατευθύνει την ευθύνη στους γύρω του. Συνήθως ήσουν πρώτος στη γραμμή βολής. Υπάρχουν τόσες πολλές ευθύνες που τελικά το πιστεύεις και το αποδέχεσαι. Αυτό είναι ένα πολύ βαθιά ριζωμένο μοτίβο στα θύματα ναρκισσιστικής κακοποίησης και χρειάζεται λίγος χρόνος για να απαλλαγούμε από αυτό.
Υπάρχουν πολλά κόλπα που χρησιμοποιεί ο ναρκισσιστής για να δημιουργήσει αυτή την πεποίθηση. Για παράδειγμα, ο νάρκισσος θα κάνει συχνά κάτι για να σας προκαλέσει σκόπιμα. Σας ρωτάει, ας πούμε, κάτι που προκαλεί (εσκεμμένα) την οργή σας. Τότε απαντάτε όπως θα έκανε κάθε φυσιολογικό υγιές άτομο σε μια τέτοια περίπτωση. Ας πούμε θυμωμένα. Ο νάρκισσος στη συνέχεια ισχυρίζεται ότι είστε εριστικοί και επιθετικοί. Αυτό σας επιβαρύνει περισσότερο και απαντάτε ξανά. Στη συνέχεια, ο νάρκισσος επισημαίνει ότι είχε δίκιο επειδή είστε ακόμα θυμωμένοι και αντεπιτίθεται. Εκείνη τη στιγμή, συχνά φαίνεται ότι ο νάρκισσος έχει δίκιο, είστε θυμωμένοι και μαλώνετε, και έτσι μπορείτε να σκεφτείτε να υποχωρήσετε επειδή πιστεύετε ότι μπορεί στην πραγματικότητα να είναι δικό σας λάθος.
Αλλά η ανατροπή εδώ είναι ότι ο ναρκισσιστής προκάλεσε την κατάσταση. Αυτός ή αυτή το έστησε. Ήταν αρκετά εκνευριστικός ή αγενής και θα ήταν σχεδόν αδύνατο να μην στεναχωρηθείτε ή θυμνώσετε γι’ αυτό. Η απάντησή σας ήταν πραγματικά μια φυσική και φυσιολογική απάντηση στην κατάσταση. Αυτό είναι ένα σημαντικό πράγμα που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε σχετικά με αυτήν την κατάσταση.
Το δεύτερο σημαντικό πράγμα σε αυτό το παράδειγμα είναι ότι βιώνατε θυμό και απαντούσατε. Αυτές είναι συμπεριφορές. Αυτό δεν σημαίνει ότι είστε απαραίτητα επιθετικοί. Αυτή είναι μια άλλη ανατροπή που εισάγει ο ναρκισσιστής. Παίρνει μια συμπεριφορά και τη χρησιμοποιεί για να σε επικρίνει σε επίπεδο ταυτότητας. Υπάρχει μια μεγάλη διαφορά ανάμεσα στο να κριτικάρεις κάποιον για κάτι που κάνει (μια θυμωμένη αντίδραση) και άλλο να τον επικρίνεις για αυτό που είναι (οργισμένος, με το κουσούρι του θυμού μόνιμο στην ψυχή του). Το τελευταίο είναι πολύ πιο βλαβερό και πολύ πιο καταστροφικό. Στην πραγματικότητα, είναι ένας από τους τρόπους με τους οποίους ο ναρκισσιστής καταστρέφει την προσωπικότητά σας, όπως περιγράφεται παραπάνω.
Η αποκατάσταση της ναρκισσιστικής κακοποίησης είναι περίπλοκη
Είναι μια διαδικασία εκπαίδευσης όπου μαθαίνεις για τους ναρκισσιστές, τα κίνητρά τους, τις πράξεις τους και τον τρόπο σκέψης τους, καθώς και τις περιπλοκές των διαδικασιών επιρροής και τον καταστροφικό έλεγχο του νου. Δεν αρκεί απλώς να συνεχίζετε να εξετάζετε τα πράγματα στο μυαλό σας ή να συνεχίζετε να γράφετε για τις εμπειρίες σας. Είναι απαραίτητο να έχετε νέες πληροφορίες για να καταλάβετε τι σας έκαναν και να μπορέσετε να «βάλετε τα πράγματα στη θέση τους». Χωρίς νέες πληροφορίες και έναν νέο τρόπο σκέψης για την κατάστασή σας, καταλήγετε να κάνετε κύκλους στο μυαλό σας και ενώ με την πάροδο του χρόνου μπορεί να αισθάνεστε «όχι τόσο άσχημα» για τα πράγματα, ο ναρκισσιστής συνεχίζει να παρεισφρύει στη σκέψη και την απόφασή σας.
Η συνεργασία με έναν ειδικό σε αυτόν τον τομέα είναι το καλύτερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε γιατί θα σας βοηθήσουν να αποφύγετε τις παγίδες, θα επιταχύνουν την ανάρρωση της ναρκισσιστικής κατάχρησής σας και θα σας βοηθήσουν να ξεπεράσετε προβληματικές ιδέες και πεποιθήσεις που δεν γνωρίζατε καν ότι σας επηρέαζαν.